Dụng cụ:
Một bồ đoàn tròn, đường kính 2 tấc (20 cm), bề cao 2 tấc (20 cm), dồn gòn, khi ngồi xuống còn một tấc (10cm) là vừa.
Tọa Thiền
Ðến giờ tọa thiền, trải tọa cụ ra, đặt bồ đoàn lên trên tọa cụ.
Ngồi lên bồ đoàn, xương cùng đúng giữa bồ đoàn, nghiêng qua nghiêng lại cho an ổn mới kéo chân ngồi.
Nếu ngồi bán già, kéo chân trái để lên chân phải hoặc ngược lại.
Nếu ngồi kiết già, chân trái kéo để lên đùi
phải, chân phải để lên đùi trái, kéo sát vào thân.
Kiểu ngồi Kiết Già Kiểu ngồi Bán Già
Nới rộng dây lưng, cổ áo, sửa thân ngay thẳng.
Lấy bàn tay phải để lên bàn tay trái nếu là nam và bàn tay trái để lên bàn tay phải nếu là nữ. Hai bàn tay để lên hai lòng bàn chân, những ngón tay chồng lên nhau, hai đầu ngón tay cái vừa chạm nhau, nằm ngay chiều rún.
Cùi chỏ vừa ôm hông là được.
Ngồi lưng thẳng vừa phải, đừng quá ưỡn cũng đừng để cong hoặc ẹo, đầu hơi cúi (lưng còng và đầu cúi dễ sanh hôn trầm) chiều chóp mũi ngay đầu ngón tay cái, hai trái tai đối xứng với bả vai, mắt mở 1/3, tầm nhìn không quá 6 tấc từ giao điểm giữa hai chân, gương mặt bình thản ngồi yên.
Ngồi thế nào khi thở vô thở ra, hơi thở thông suốt, dễ thở là đúng, vì nếu ngồi lưng cong thì bụng bị ép, ngồi nghiêng ngữa thì bụng bị căng, ngực bị tức, mau bị mệt, bị mõi ..v..v..
Nhập thiền:
Dùng mũi hít vô cũng đừng mạnh, cũng đừng gấp, phải đều đều nhẹ nhẹ, tưởng như "Không khí trong sạch vô khắp châu thân làm cho những chỗ không thông theo hơi thở lưu thông", rồi há miệng thở ra sạch tưởng như "Phiền não, bệnh hoạn, cấu uế đều theo hơi thở ra ngoài." Thở như thế đến 3 lần cũng từ thô đến tế (từ mạnh rồi nhẹ dần). Thở xong ngậm miệng lại, môi và răng vừa khít lại, lưỡi để lên trên.
Chú tâm theo dõi hơi thở và từ từ hít vô bằng mũi đều đều nhẹ nhẹ, vừa hít vừa đếm từ 1 tới 10. Khi hít vô thì tưởng tượng luồng hơi thở đi từ mũi chạy xuống lưỡi, vòng xuống yết hầu rồi xuống ngực và xuống tới đan điền. Khi hít hơi thở vô tới đan điền thì bụng từ từ phình ra nhưng không được trương bụng lên cứng quá độ mà phải nương như cái bong bóng có đầy nước trong đó hay nói cách khác giống như mình nâng niu một cái bong bóng nước vậy đó nó chỉ phồng lên nhẹ nhẹ thôi nhưng không căng cứng.
Sau khi hít vô thì từ từ tưởng tượng hơi thở đi từ vùng bụng lên tới ngực tới yết hầu lên lưỡi và bắt đầu thở ra khỏi lỗ mũi. Khi thở ra thì bụng từ từ thóp lại. Vừa thở ra vừa đếm từ 1 tới 10. Và cứ như vậy để ý đếm hơi thở hít vô thở ra cho tới khi mình không muốn ngồi nữa. Thường mới bắt đầu ngồi thì nên ngồi khoảng 10 phút sau đó từ từ tăng dần lên. Khi ngồi thiền thì tâm trí chỉ tập trung quán chiếu vào hơi thở và số đếm, người hoàng toàn buông lỏng không được gồng cứng mà phải để cho các thớ thịt buông thả một cách thật tự nhiên, tâm trí cũng đừng để tập trung quá độ mà chỉ là nhận thức hơi thở đang ra vô trong cơ thể mình thôi. Khi hít vô hay thở ra thì lúc hơi thở đi tới đâu, tâm mình phải nghĩ và nhận biết là hơi thở đang đi tới đó. Cứ tập trung để ý đến đường đi của hơi thở thôi không nhất thiết phải thật căng thẳng. Hơi thở phải thật nhẹ nhàng, chậm rãi càng chậm càng tốt nhưng không quá gò bó.
Đường đi của hơi thở
Xả Thiền:
Khi xả thiền, trước đọc bài nguyện hồi hướng:
"Nguyện đem công đức này
Hướng về khắp tất cả
Ðệ tử và chúng sanh
Ðều trọn thành Phật đạo".
Kế đến, dùng mũi hít vào, dùng miệng thở ra ba hơi (từ nhẹ đến mạnh).
Hít vô tưởng như máu huyết theo hơi thở lưu thông khắp cơ thể. Thở ra tưởng như phiền não, bệnh hoạn, cấu uế theo hơi thở ra ngoài.
Ðộng hai bả vai mỗi bên lên xuống 5 lần.
Ðộng cái đầu cúi xuống ngước lên 5 lần.
Xoay đầu sang phải.
Xoay đầu sang trái mỗi bên 5 lần, rồi trở lại cúi ngước lên xuống 1 lần nữa cho quân bình.
Ðộng hai bàn tay co duỗi 5 lần.
Ðộng thân 7 lần, lần chót dời hai bàn tay úp lên 2 đầu gối, nhấn mạnh xuống.
Xoa mặt 20 - 30 lần.
Xoa hai lỗ tai 20 - 30 lần.
Xoa đầu 20 -30 lần.
Xoa sau gáy 20 -30 lần.
Xoa cổ 20 -30 lần.
Dùng bàn tay phải xoa từ vai xuống cánh tay.
Bàn tay trái xoa từ nách xuống bên hông, hai bên kết hợp xoa một lượt mổi bên 10 lần.
Lòng bàn tay phải đặt lên ngực, lưng bàn tay xoa lên lưng, hai tay kết hợp xoa một lượt (xoa ngang). Xoa ba điểm thượng tiêu, trung tiêu, hạ tiêu 5 lần (ngực, bụng, bụng dưới).
Dùng hai bàn tay xoa thắt lưng.
Xoa mông.
Xoa đùi (xoa đùi tùy theo sự đau nhiều hay đau ít không có số lượng).
Xoa hai ngón tay giữa cho nóng Áp vào mắt mổi bên 5 lần.
Một tay nắm đầu các ngón chân, một tay giơ cổ chân từ từ để nhẹ xuống.
Hai bàn tay cùng xoa mạnh lên xuống từ đùi đến bàn chân và xoa nóng 2 lòng bàn chân. Xoa bàn chân này xong rồi xoa bàn chân kia, xoa tùy thích không có số lượng.
Duỗi hai chân ra
Thân rướn về phía trước, các ngón tay vừa chạm đầu các ngón chân 5 lần.
Dời thân khỏi bồ đoàn, ngồi yên khoảng vài phút mới đứng dậy
*Chú ý: Khi xả thiền nên làm động tác xả thiền để khí huyết được điều hoà.
Kiểu ngồi Kiết Già Kiểu ngồi Bán Già
Nới rộng dây lưng, cổ áo, sửa thân ngay thẳng.
Lấy bàn tay phải để lên bàn tay trái nếu là nam và bàn tay trái để lên bàn tay phải nếu là nữ. Hai bàn tay để lên hai lòng bàn chân, những ngón tay chồng lên nhau, hai đầu ngón tay cái vừa chạm nhau, nằm ngay chiều rún.
Cùi chỏ vừa ôm hông là được.
Ngồi lưng thẳng vừa phải, đừng quá ưỡn cũng đừng để cong hoặc ẹo, đầu hơi cúi (lưng còng và đầu cúi dễ sanh hôn trầm) chiều chóp mũi ngay đầu ngón tay cái, hai trái tai đối xứng với bả vai, mắt mở 1/3, tầm nhìn không quá 6 tấc từ giao điểm giữa hai chân, gương mặt bình thản ngồi yên.
Ngồi thế nào khi thở vô thở ra, hơi thở thông suốt, dễ thở là đúng, vì nếu ngồi lưng cong thì bụng bị ép, ngồi nghiêng ngữa thì bụng bị căng, ngực bị tức, mau bị mệt, bị mõi ..v..v..
Nhập thiền:
Dùng mũi hít vô cũng đừng mạnh, cũng đừng gấp, phải đều đều nhẹ nhẹ, tưởng như "Không khí trong sạch vô khắp châu thân làm cho những chỗ không thông theo hơi thở lưu thông", rồi há miệng thở ra sạch tưởng như "Phiền não, bệnh hoạn, cấu uế đều theo hơi thở ra ngoài." Thở như thế đến 3 lần cũng từ thô đến tế (từ mạnh rồi nhẹ dần). Thở xong ngậm miệng lại, môi và răng vừa khít lại, lưỡi để lên trên.
Chú tâm theo dõi hơi thở và từ từ hít vô bằng mũi đều đều nhẹ nhẹ, vừa hít vừa đếm từ 1 tới 10. Khi hít vô thì tưởng tượng luồng hơi thở đi từ mũi chạy xuống lưỡi, vòng xuống yết hầu rồi xuống ngực và xuống tới đan điền. Khi hít hơi thở vô tới đan điền thì bụng từ từ phình ra nhưng không được trương bụng lên cứng quá độ mà phải nương như cái bong bóng có đầy nước trong đó hay nói cách khác giống như mình nâng niu một cái bong bóng nước vậy đó nó chỉ phồng lên nhẹ nhẹ thôi nhưng không căng cứng.
Sau khi hít vô thì từ từ tưởng tượng hơi thở đi từ vùng bụng lên tới ngực tới yết hầu lên lưỡi và bắt đầu thở ra khỏi lỗ mũi. Khi thở ra thì bụng từ từ thóp lại. Vừa thở ra vừa đếm từ 1 tới 10. Và cứ như vậy để ý đếm hơi thở hít vô thở ra cho tới khi mình không muốn ngồi nữa. Thường mới bắt đầu ngồi thì nên ngồi khoảng 10 phút sau đó từ từ tăng dần lên. Khi ngồi thiền thì tâm trí chỉ tập trung quán chiếu vào hơi thở và số đếm, người hoàng toàn buông lỏng không được gồng cứng mà phải để cho các thớ thịt buông thả một cách thật tự nhiên, tâm trí cũng đừng để tập trung quá độ mà chỉ là nhận thức hơi thở đang ra vô trong cơ thể mình thôi. Khi hít vô hay thở ra thì lúc hơi thở đi tới đâu, tâm mình phải nghĩ và nhận biết là hơi thở đang đi tới đó. Cứ tập trung để ý đến đường đi của hơi thở thôi không nhất thiết phải thật căng thẳng. Hơi thở phải thật nhẹ nhàng, chậm rãi càng chậm càng tốt nhưng không quá gò bó.
Đường đi của hơi thở
Xả Thiền:
Khi xả thiền, trước đọc bài nguyện hồi hướng:
"Nguyện đem công đức này
Hướng về khắp tất cả
Ðệ tử và chúng sanh
Ðều trọn thành Phật đạo".
Kế đến, dùng mũi hít vào, dùng miệng thở ra ba hơi (từ nhẹ đến mạnh).
Hít vô tưởng như máu huyết theo hơi thở lưu thông khắp cơ thể. Thở ra tưởng như phiền não, bệnh hoạn, cấu uế theo hơi thở ra ngoài.
Ðộng hai bả vai mỗi bên lên xuống 5 lần.
Ðộng cái đầu cúi xuống ngước lên 5 lần.
Xoay đầu sang phải.
Xoay đầu sang trái mỗi bên 5 lần, rồi trở lại cúi ngước lên xuống 1 lần nữa cho quân bình.
Ðộng hai bàn tay co duỗi 5 lần.
Ðộng thân 7 lần, lần chót dời hai bàn tay úp lên 2 đầu gối, nhấn mạnh xuống.
Xoa mặt 20 - 30 lần.
Xoa hai lỗ tai 20 - 30 lần.
Xoa đầu 20 -30 lần.
Xoa sau gáy 20 -30 lần.
Xoa cổ 20 -30 lần.
Dùng bàn tay phải xoa từ vai xuống cánh tay.
Bàn tay trái xoa từ nách xuống bên hông, hai bên kết hợp xoa một lượt mổi bên 10 lần.
Lòng bàn tay phải đặt lên ngực, lưng bàn tay xoa lên lưng, hai tay kết hợp xoa một lượt (xoa ngang). Xoa ba điểm thượng tiêu, trung tiêu, hạ tiêu 5 lần (ngực, bụng, bụng dưới).
Dùng hai bàn tay xoa thắt lưng.
Xoa mông.
Xoa đùi (xoa đùi tùy theo sự đau nhiều hay đau ít không có số lượng).
Xoa hai ngón tay giữa cho nóng Áp vào mắt mổi bên 5 lần.
Một tay nắm đầu các ngón chân, một tay giơ cổ chân từ từ để nhẹ xuống.
Hai bàn tay cùng xoa mạnh lên xuống từ đùi đến bàn chân và xoa nóng 2 lòng bàn chân. Xoa bàn chân này xong rồi xoa bàn chân kia, xoa tùy thích không có số lượng.
Duỗi hai chân ra
Thân rướn về phía trước, các ngón tay vừa chạm đầu các ngón chân 5 lần.
Dời thân khỏi bồ đoàn, ngồi yên khoảng vài phút mới đứng dậy
*Chú ý: Khi xả thiền nên làm động tác xả thiền để khí huyết được điều hoà.
Vài điểm nên chú ý trong ngồi thiền:
- Nên tập một vài động tác khí công bổ trợ như xuống tấn...để tụ khí xuống đan điền, việc này giúp bổ trợ khi ngồi thiền dễ tập trung tinh thần và tỉnh giác. Tinh thần đúng của thiền là "Lực lắng xuống phía dưới, phía trên đầu rỗng lặng".
-Ngồi Thiền, ngay từ khi mới tập nên cố gắng tập ngồi kiết già bằng được vì ở tư thế kiết già giúp giữ thân tâm ít vọng động hơn. Có người mất tới 6 tháng chỉ để tập ngồi kiết già, nhưng khi đã ngồi được thì rất dễ điều tâm. Kiết già là tư thế bó buộc thân theo 1 hình thức dễ kiểm soát, thân kiểm soát được thì tất nhiên tâm dễ điều phục.
-Tiếp theo là tập điều thân và giữ sự tỉnh giác: để làm điều này không nên nhắm mắt khi ngồi mà luôn mở mắt nhìn về phía trước cách chỗ ngồi 40 cm, mắt nhìn thẳng và hơi hướng xuống phía dưới. Luôn cố gắng điều thân cho ngồi thẳng. Tư thế ngồi mở mắt này đôi khi cũng cần luyện tới vài tháng để tập giữ tâm ổn định, tỉnh giác vì khi nhắm mắt dễ bị hôn trầm và buồn ngủ, sau này rât
-Ngoài ra để tập thiền nên chú trọng các công tác sau để tâm dễ vào định:
+ Trước khi ngồi nên lễ Phật xin sám hối, xin nguyện giữ tâm khiêm hạ để tránh bị ngã mạn thành tẩu hỏa nhập ma hoặc bị ma chướng nhập vào sau này và đặc biệt phát sinh lòng tôn kính Phật, cầu sự gia hộ để dễ ngồi thiền.
+ Tập ngồi điều thân như trên (ít nhất nên tập 3-6 tháng chỉ ngồi điều thân và mở mắt để giữ sự tỉnh giác)
+ Sau khi ngồi xong nên làm một số động tác khí công và đi thiền hành để chuyển từ trạng thái tịnh sang động.
+ Lễ phật tạ ơn.
Riêng kinh nghiệm tôi thấy ở nhiều người, có những người già tưởng không bao giờ ngồi được kiết già chứ đừng nói tới ngồi thiền nhưng khi thành tâm Lễ Kính Phật thường xuyên thì lại có sức tinh tấn mạnh mẽ và vừa ngồi được kiết già tiến tới ngồi Thiền được. Điều này chứng tỏ sự gia hộ của chư Phật và chư đại Bồ tát phát huy tác dụng. Điều kiện duy nhất là tâm phải khiêm hạ, thành kính. Thực chất là chúng ta xin ăn mày công đức của chư Phật.
Điều cuối cùng nên chú ý: NÊN RẤT KÍN ĐÁO, ĐỪNG KHOE VỚI AI LÀ MÌNH NGỒI THIỀN VÀ ĐỪNG NGỒI THIỀN ĐỂ NGƯỜI TA NHÌN THẤY ĐƯỢC. Chỉ 1 lần vô tình khoe với bạn hữu là ta sẽ bị giảm sức tinh tấn ngay. Tuy nhiên để lôi kéo mọi người ngồi thiền, ta cũng có thể nói đôi điều về thiền để khuyến khích họ đi tập nhưng cũng nên giới hạn.
- Nên tập một vài động tác khí công bổ trợ như xuống tấn...để tụ khí xuống đan điền, việc này giúp bổ trợ khi ngồi thiền dễ tập trung tinh thần và tỉnh giác. Tinh thần đúng của thiền là "Lực lắng xuống phía dưới, phía trên đầu rỗng lặng".
-Ngồi Thiền, ngay từ khi mới tập nên cố gắng tập ngồi kiết già bằng được vì ở tư thế kiết già giúp giữ thân tâm ít vọng động hơn. Có người mất tới 6 tháng chỉ để tập ngồi kiết già, nhưng khi đã ngồi được thì rất dễ điều tâm. Kiết già là tư thế bó buộc thân theo 1 hình thức dễ kiểm soát, thân kiểm soát được thì tất nhiên tâm dễ điều phục.
-Tiếp theo là tập điều thân và giữ sự tỉnh giác: để làm điều này không nên nhắm mắt khi ngồi mà luôn mở mắt nhìn về phía trước cách chỗ ngồi 40 cm, mắt nhìn thẳng và hơi hướng xuống phía dưới. Luôn cố gắng điều thân cho ngồi thẳng. Tư thế ngồi mở mắt này đôi khi cũng cần luyện tới vài tháng để tập giữ tâm ổn định, tỉnh giác vì khi nhắm mắt dễ bị hôn trầm và buồn ngủ, sau này rât
-Ngoài ra để tập thiền nên chú trọng các công tác sau để tâm dễ vào định:
+ Trước khi ngồi nên lễ Phật xin sám hối, xin nguyện giữ tâm khiêm hạ để tránh bị ngã mạn thành tẩu hỏa nhập ma hoặc bị ma chướng nhập vào sau này và đặc biệt phát sinh lòng tôn kính Phật, cầu sự gia hộ để dễ ngồi thiền.
+ Tập ngồi điều thân như trên (ít nhất nên tập 3-6 tháng chỉ ngồi điều thân và mở mắt để giữ sự tỉnh giác)
+ Sau khi ngồi xong nên làm một số động tác khí công và đi thiền hành để chuyển từ trạng thái tịnh sang động.
+ Lễ phật tạ ơn.
Riêng kinh nghiệm tôi thấy ở nhiều người, có những người già tưởng không bao giờ ngồi được kiết già chứ đừng nói tới ngồi thiền nhưng khi thành tâm Lễ Kính Phật thường xuyên thì lại có sức tinh tấn mạnh mẽ và vừa ngồi được kiết già tiến tới ngồi Thiền được. Điều này chứng tỏ sự gia hộ của chư Phật và chư đại Bồ tát phát huy tác dụng. Điều kiện duy nhất là tâm phải khiêm hạ, thành kính. Thực chất là chúng ta xin ăn mày công đức của chư Phật.
Điều cuối cùng nên chú ý: NÊN RẤT KÍN ĐÁO, ĐỪNG KHOE VỚI AI LÀ MÌNH NGỒI THIỀN VÀ ĐỪNG NGỒI THIỀN ĐỂ NGƯỜI TA NHÌN THẤY ĐƯỢC. Chỉ 1 lần vô tình khoe với bạn hữu là ta sẽ bị giảm sức tinh tấn ngay. Tuy nhiên để lôi kéo mọi người ngồi thiền, ta cũng có thể nói đôi điều về thiền để khuyến khích họ đi tập nhưng cũng nên giới hạn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét